Allah’ı kendine kıyas eden bir kısım ahmaklar “Ben bir iş yaparken yanında bulunuyorum. Peki Allah eşyanın yanında olmadan, hem de dokunmadan nasıl tasarruf ediyor?” diyorlar. Halbuki burada bir yanılgı vardır. O da Allah’ı maddi varlıklara benzetmektir.
Sanatkâr, maddilikten uzaklaştıkça yanında bulunmadan da iş yapabilir.
Mesela kalem maddi olduğundan yazı yazabilmek için onu elimize almamız gerekir.
Ama görme manevi olduğu için, görmek için kâğıda değmemiz gerekmiyor, yarım metreden okuma işlemini yapabiliyoruz.
Akıl ise maddilikten çok uzak olduğu için mübaşeretsiz o manâları tefekkür edebiliyor.
Evimizi aydınlatan elektrik başımızı ışığıyla okşar, fakat bizimle maddi temasta değildir.
Güneş, çekim kuvvetiyle seyyareleri etrafında döndürür. Güneş bu işi maddi mübaşeretsiz yapar.
Bizler ise bu kadar aciz olduğumuz halde yerde durup gökteki füzeleri idare edebiliyoruz. Bu iş için füzeyle maddi bir temas kurulması icap etmiyor.
Mıknatıs da, maddi bir temas olmadan demiri kendine çekebiliyor. Madem hâl böyledir, Allah’ta maddi bir temas olmadan eşyada tasarruf edebilir.
İşte bizim vazifemiz sadece bu tasarrufun mübaşeretsiz olduğunu anlamak ve iman etmektir. Mahiyetini ve keyfiyetini anlamak hiç bir mahlûkun haddi değildir.
