A- Ya, soruların aklımı biraz başıma getirdi; ama daha teslim olmama çok var. Söylediklerin mantıklı olmakla birlikte ben yine de bir mezhebe tabi olmayı daha açık emreden bir ayet-i kerime görmek istiyorum. Galiba hazinende böyle bir ayet yok. O yüzden evirip çeviriyorsun.
B- Var var, hem de birkaç tane var. Ama gördüğüm şey şu ki, sen açıkça İmam-ı Âzam’ın ve diğerlerinin ismini Kur’an’da görmek istiyorsun. Görmezsem kabul etmem diyorsun. Bunun olmayacağını sana söylemiştim. Senin amacın öğrenmek değil, inat ederek inkâr etmek. Hani aramızda bir altın kural vardı. Aklın ve vicdanın kabul ettiği şeyde inat ederek muhalefet etmeyecektik. Sana anlattığım şeyleri aklın ve mantığın kabul etmiyor mu?
A- Kabul ediyor da… Biraz daha açık olsa daha çok kabul edecek.
B- O hâlde ben de sana daha açık bir ayet-i kerime göstereyim:
Nisa suresi 115. ayet-i kerimede şöyle buyrulmuştur: “Kim kendisine doğru yol besbelli olduktan sonra Peygambere karşı çıkar ve müminlerin yolundan başkasına uyup giderse onu döndüğü yolda bırakırız ve cehenneme sokarız. Orası ne kötü bir varış yeridir!”
İmam Şafi Hazretleri icmanın (yani İslam âlimlerinin bir mesele hakkındaki ittifaklarının) şeriatta bir delil olduğuna ve hakkında icma olan bir hükme muhalefet etmenin haram olduğuna bu ayet-i kerimeyi delil göstermiştir. İmam Şafi Hazretleri bu ayetin icmaya nasıl delil olduğunu şöyle izah eder:
Bu ayet-i kerimenin beyanıyla “müminlerin yolundan başka bir yola uymak” yasaktır ve haramdır. O hâlde müminlerin yoluna uymak vacip olmalıdır. Müminlerin yoluna da icma denir. Ayrıca Cenab-ı Hakk bu ayet-i kerimesiyle müminleri iki şeyle tehdit etmiştir:
1- Allah’ın Rasulüne muhalefet etmek,
2- Müminlerin yolundan başka bir yola uymak.
Hâlbuki sadece Peygambere muhalefet etmenin böyle bir tehdidi tek başına gerektirdiği kati delillerle sabittir. Dolayısıyla “müminlerin yolundan başka bir yola uymak” tek başına tehdidi gerektirmemiş olsaydı o zaman bu, tehditte herhangi bir tesiri olmayan şeyin bu tehdidi tek başına gerektiren bir şeye lüzumsuz olarak ilave edilmiş olması demek olurdu ki, böyle bir şey caiz değildir ve belagat ilmine zıttır. Hâlbuki Kur’an belagat yani söz söyleme sanatının zirvesindedir. O hâlde hem Peygambere muhalefet etmenin hem de “müminlerin yolundan başka bir yola uymanın” tek başlarına tehdit sebebi olduğu meydana çıkmış olur. Bununla da hakkında ittifak edilmiş bir hükme yani icmaya muhalefet etmenin haram olduğu ve icmaya uymanın vacip olduğu sabit olur. Zira “müminlerin yoluna uymamak” ifadesi “müminlerin yolundan başka bir yola uymak” demek olur ki, müminlerin yolundan başka bir yola uymak haram olunca müminlerin yoluna yani icmaya uymak da vacip olur. Çünkü bu iki zıt tarafın dışına çıkılmaz.
Madem bu ayet-i kerime icmanın şer’i bir delil olduğuna ve İslam âlimlerinin ittifak ettiği bir meselede onlara muhalefet edilemeyeceğine aşikâr bir şekilde delildir. O hâlde mezhepsizlik haram olmalıdır. Çünkü İslam âlimleri müctehid olmayan Müslümanların bir mezhebe bağlanması gerektiği hususunda ittifak etmişlerdir. Onların sözlerinden bir kısmını daha önce beyan etmiştim. Bu meselede âlimler arasında en küçük bir ihtilaf dahi yoktur. Hiçbir Ehli Sünnet âlimi mezhepsizliği ders vermemiş; hatta İmam Gazali’den tutun İmam Rabbanilere, İmamların Güneşi lakabıyla meşhur İmam Serahsi’den tutun İmam Kurtubilere kadar asırlarını güneş gibi aydınlatan âlimler dahi fıkhi meselelerde bir mezhep imamına tabi olmuş ve onu taklit etmişlerdir.
Şimdi sen mezhebe uymanın vacipliğini inkâr edebilmek için iki şeyden birini yapmalısın:
Birincisi, icmanın delil olmadığını ispat etmelisin. Zira ispat edemezsen icmayı şer’i bir delil olarak kabul etmek zorunda kalırsın. Bir mezhebe bağlanmak hakkında da İslam âlimlerinin icması olduğunu göre, icmayı kabul etmek aynı zamanda bir mezhebe bağlanmayı kabul etmek demektir. Bu da mezhepsizliğin icmaya muhalefet olduğundan dolayı caiz olmadığı neticesini verir.
Bunu yapman yani icmanın şer’i bir delil olduğunu inkâr etmen mümkün değildir. Zira tefsirini yaptığımız ayetin ve icmanın delil olduğunu bildiren diğer ayet ve hadislerin delaletiyle icmaya uymak vaciptir. Kimse bu ayet ve hadislerin beyanını çürütemez.
Madem 1. şıkkı uygulayamıyorsun, o hâlde mezhebi inkâr edebilmek için 2. yoldan gitmelisin. O yol da şudur:
Mezhepsizlik hakkında da bir icmanın olduğunu göstermek zorundasın. Bunu yapabilirsen icmaya uyduğunu iddia ederek mezhepsizliği savunabilirsin. Aksi takdirde icmaya muhalefet ettiğini kabul etmek zorunda kalacaksın.
Bunu yapman da mümkün değildir. Zira 14 asır boyunca İslam âlimleri ve Ehli Sünnet uleması mezhepsizliğin haram olduğu konusunda ittifak ederek büyük bir icmayı oluşturmuştur. Mezhepsizliği savunan ancak senin gibi bir, iki cahildir.
