A- Ya sen bu sözleri bırak, bana Kur’an’dan haber ver. Kur’an’da mezhep diye bir şey var mı?
B- Zaten her zaman böyle yaparsınız. Sıkıştınız mı hemen, “Kur’an’da var mı?” demeye başlarsınız. Sana bir şey soracağım: Her şeyin Kur’an’da olması mı lazım? Kur’an’da olmayan bir şey kabul edilemez mi? Eğer böyleyse ben sana soruyorum: Kur’an’da namazların rekât sayısı var mı? Mesela sabah namazının farzı kaç rekât ve nasıl kılınacak, bunu bana Kur’an’da gösterebilir misin?
Ya da Kur’an zekât verin diyor. Hangi maldan ve ne oranda zekât vereceğimizi sen bana Kur’an’da gösterebilir misin? Mesela balın zekâtı nedir? Hububatın zekâtı nedir? Develerin zekâtı kaçta kaçtır? Bunları ve zekâtın diğer meselelerini bana Kur’an’da gösterebilir misin? Hayır, gösteremezsin; çünkü zekât ile ilgili bu meseleler Kur’an’da geçmemektedir. Şimdi Kur’an’da zekâtın nisabı geçmiyor diye biz kafamızdan bir ölçü mü belirleyeceğiz yoksa sünnet-i seniyyeye bakarak ölçüyü ondan mı öğreneceğiz?
Misalleri çoğaltabilir, hatta sana binden fazla misal verebilirim. Sana demek istediğim şey şu: İslam’ın tek kaynağı Kur’an değildir. Kur’an ile birlikte sünnet, icma ve kıyas da birer şer’i delildir.
Hem sen, “Kur’an’da mezhep var mı?” derken Kur’an’da neyi bulmak istiyorsun? Yani Cenab-ı Hak kullarına dört mezhepten birini mi emredecek? Ya da İmam-ı Âzam’ın, İmam Şafi’nin ve diğerlerinin ismini zikrederek mesela, “Ey kullarım İmam-ı Âzam’a uyun ya da İmam Şafi’ye uyun.” gibi bir emir mi verecek? Bunu mu bekliyorsun?
Yahu sen Kur’an’ın ruhundan ve indiriliş gayesinden ne kadar gafilsin! Eğer Kur’an’ın indiriliş hikmetini bir parça anlasaydın, “Kur’an’da mezhep var mı?” diye bir soru sormazdın.
A- Kur’an’da mezhebi gösteremeyince böyle mi oldu? Ben bir daha aynı şeyi diyorum: Bana Kur’an’da mezhebi göster. Yoksa ben mezhep falan tanımam!
B- Bak kardeşim, Kur’an’da aşikâr bir şekilde elbette mezhep ve mezhep imamlarından bahsedilmez. Ancak Kur’an bize kendisiyle amel edeceğimiz ve hayatımızın her anını kuşatacak düsturları öğretir. Anladım ki, sen bu düsturların cahilisin. Hem beni de Kur’an’ı bilmez biri zannediyor ve Kur’an’la beni sıkıştıracağını zannediyorsun. Öyleyse ben de sana Kur’an’ın lisanıyla ve onun düsturlarıyla konuşayım. Bakalım Kur’an’ın bu düsturlarından ne kadar haberdarsın!
Nisa suresi 58. ayet-i kerimede, “Allah size emanetleri ehline vermenizi emrediyor.” buyrulmuştur. Bu ayet-i kerimede emanetleri ehline vermemiz emredilmiştir. Bu bir hayat düsturu olup bütün işlerimiz için geçerlidir. Madem Allah-u Teâlâ bizlere her emaneti ehline vermemizi emretmiş, o hâlde cevabını aramak ve bulmak zorunda olduğumuz soru şudur: Kitap ve sünnetten hüküm çıkarmak ve bir mesele hakkında fetva vermek -yani ictihad yapmak- bir emanettir. Acaba bu emanetin ehli kimdir? Ve bu emanet kime verilecektir?
Şimdi sana soruyorum:
- Yüz bin hadisi senetleriyle birlikte ezberleyene hadis hafızı denir. Acaba hadis hafızlarının dahi fıkhi meselelerde kendilerine uydukları mezhep imamları mı ictihatta emanet ehlidir yoksa senin gibi yüz bin değil, yüz hadis bile ezberinde olmayan cahiller mi?
- Fıkıh âlimlerinin ilk üç tabakası olan müctehid-i fi-ş şer, müctehid-i fi-l mezheb ve müctehid-i fi-l mesele mertebesinde olan âlimler mi delillerden hüküm çıkarmada emanet ehlidir yoksa senin gibi fıkıh âlimlerinin tabakalarından bile haberdar olmayan cahil cesurlar mı?
- İmam-ı Gazali’den tut İmam-ı Rabbanilere kadar, El- Cessas’tan tut İmam-ı Suyutilere kadar her asırda gelmiş ve asrını ilmi ve takvasıyla aydınlatmış âlimlerin kendilerine tabi olduğu dört mezhep imamı mı fetvada emanet ehildir yoksa senin gibi takva ve ilim fakirleri mi?
- İmamı Malik ki, sünnete son derece bağlı biriydi. Hz. Peygamber (s.a.v.)’e de ileri derecede saygılıydı. Yaşlandığı zamanlarda bile Medine’de herhangi bir hayvana binmez ve: “Allah’ın Peygamberinin medfun olduğu bu şehirde ben hayvana binemem. Resulullah’ın bedeninin gömülü olduğu bir toprağa hayvan üzerinde basmaktan hayâ ederim.” derdi. Hadis rivayet edeceği zaman önce abdest alır, temiz ve yeni elbiseler giyer, güzel kokular sürünür; sonra büyük bir saygı ve vakar içinde hadisi naklederdi. Acaba böyle bir edep abidesi mi fetvada ehildir yoksa senin gibi bu zamanın edepsizleri mi?
- İmam-ı Malik kendilerinden hadis naklettiği kişilerin güvenilir, zühd ve takva sahibi olmalarına son derece dikkat ettiği gibi, aynı zamanda hadis ehlinden olmalarına da dikkat ederdi. Bu konudaki hassasiyetini şu sözleriyle dile getirmiştir: “(Mescid-i Nebevi’nin sütunlarını göstererek) Şu sütunların dibinde, ‘Peygamber (s.a.v.) şöyle dedi.’ diyen yetmiş kişiye rastladım. Bunların hiçbirinden bir şey almadım. Bunlar belki beytülmal kendilerine emanet edilecek kadar güvenilir kişilerdi. Fakat onların hiçbiri hadis nakletmeye ehil değillerdi.” Acaba hadis kabul etmekte ve nakletmede bu kadar titiz olan İmam Malik mi ictihatta emanet ehlidir yoksa hadis ilminden haberi olmayan sen ve emsalin mi?
Söyle bana, Kur’an bize her işte emaneti ehline vermemizi emrediyor. İctihad emanetini vereceğimiz ehil kimdir?
