İçtihat yapmanın zorluğuna dair örnekler
Sevgili kardeşlerim, nasıl bir zamanda yaşıyorsak, eline Kur’an’ı alan, mealini okuyup ichitad yapıyor. Herkes müçtehid olmuş, allame olmuş…
İstedik ki, ictihad yapmanın zorluğuna dair bir kaç örnek verelim. Belki bu sözde müçtehitlerin de aklı başına gelir, hatalarından dönerler.
“İnsanların ve Cinlerin Müftüsü” lakabıyla meşhur olan, Şeyhülislam Ebu-s Suud Efendi, asrının güneşi olan ve “Hüccetü’l-İslam” yani “İslam’ın Delili” lakabıyla meşhur olan İmam-ı Gazali hakkında şöyle der:
“İctihada ait meselelerde, müçtehid olmayan İmam-ı Gazali ve emsallerinin sözlerine itimat caiz değildir.”
Şunu düşünün, İmam-ı Gazali gibi bir Hüccetü’l-İslam ictihad yapamıyor ve fıkhi meselelerde İmam Şafi’nin mezhebine girerek ona tabi oluyor. Ve Ebu-s Suud Hazretleri diyor ki:
“İmam-ı Gazali’nin, kendi mezhebine ters düşen bir sözü olursa, ona itibar edilmez.”
Şimdi size soruyorum:
– İmam-ı Gazali gibi, asrının güneşi olan bir allame bile ictihad yapamazken ve İmam Şafi Hazretlerine tabi olurken, bazı insanlara ne oldu da ictihada heveslendi?
– Acaba onlar İmam-ı Gazali’den daha mı âlim ki, İmam-ı Gazali’nin yapamadığı bir işi yapıyorlar?..
Yine Celaleddin-i Suyuti Hazretleri ki, ezberinde 200.000 hadis-i şerifi vardı. Evet, tam 200.000 hadis-i şerif… Ve yakaza dediğimiz uyanıklık âleminde, tam yetmiş defa Peygamberimiz (asm) ile görüştü. Yani Efendimiz (asm), vefatından sonra tam yetmiş kere, Celalettin-i Suyuti Hazretlerine misafir oldu ve ona temessül etti…
Acaba, Suyuti Hazretleri nasıl bir makama sahipti ki, yetmiş defa Efendimiz (asm)’in sohbetine mazhar olmuş?!. Aynı zamanda bu zat değişik ilimlerde tam dört yüz eser yazmıştır.
İşte böyle bir zat ictihad yapmak istediğinde, zamanının alimleri: “İctihad devri geçmiştir. Sen ictihad yapmaya muktedir değilsin.” diyerek, O’nu ictihattan menetmişlerdir.
Şimdi soruyorum:
– 200.000 hadisi senetleriyle ve ravileriyle ezberleyen, dört yüz değişik eserin müellifi olan ve yetmiş defa Efendimiz (asm)’in sohbetine uyanıkken mazhar olan bir zat ictihad yapamıyor da onun yapamadığını bu zamanın mezhepsizleri mi yapıyor?
– Acaba onlar kendilerini, Suyuti Hazretlerinden daha mı âlim zannediyorlar?
– Onun ezberinde 200.000 hadis vardı. Bunların ezberinde iki yüz hadis var mı?..
Onlar, Suyuti Hazretlerinin eserlerini anlamaktan bile acizler. Nerde kaldı, ona yetişmek ve onu geçmek!..
Allah Ümmet-i Muhammedin evlatlarını, bu mezhepsizlerin şerrinden muhafaza etsin. Amin…