“Allah’ın Arş’a istivası” isimli eserimizin 5. dersindeyiz. Bu dersimizde, Kur’an’daki mecaz ve teşbihlere örnekler verecek; ve mecazı kabul etmeyen İbni Teymiye ve tabilerinin, neleri kabul etmek zorunda olduklarını göstereceğiz.
-
Örneğimiz, Allah’ın unutmasıyla ilgili ayetlerdir. Araf suresi 51. ayette şöyle buyrulmuş: فَالْيَوْمَ نَنْسَاهُمْ كَمَا نَسُوا لِقَاءَ يَوْمِهِمْ هَـذَ Biz de onları unuttuk, onların bu kavuşma gününü unuttuğu gibi. Tevbe suresi 67. ayette şöyle buyrulmuş: نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ Onlar Allah’ı unuttu, Allah da onları unuttu. Secde suresi 15. ayette şöyle buyrulmuş: إِنَّا نَسِينَاكُمْ Şüphesiz biz sizi unuttuk.
Bu ayet-i kerimelerde, Allah’ın unuttuğundan bahsedilmektedir. Biz Kur’an’da mecazı kabul edenler, buradaki unutmayı, Allah’ın rahmeti cihetiyle unutması, yani onlara rahmetiyle muamele etmemesi, ve iyilikte bulunmaması şeklinde anlıyoruz. Ve Allah’ı unutmaktan tenzih ediyoruz.
Peki siz ey İbni Teymiyeciler, siz bu ayetleri nasıl anlıyorsunuz? Sizler “Kur’an’da mecaz yoktur.” diyorsunuz. O halde ayetteki unutmayı, gerçek manasında anlamak zorundasınız. Bu durumda da, Allah’ın unuttuğunu kabul etmek zorundasınız. Sizin inandığınız Allah unutuyor mu? Siz, unutan bir mabuda mı iman ediyorsunuz?.. Kur’an’daki mecazı inkarla, neyi kabul etmek zorunda kaldığınızı gördünüz mü?…
- Örneğimiz, Allah’ın eli olduğu ile ilgili ayettir. Sad suresi 75. ayette şöyle buyrulmuş: قَالَ يَا إِبْلِيسُ Allah dedi ki: Ey İblis مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ Seni secde etmekten ne men etti? لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ Benim iki elimle yarattığım şeye -yani Hz. Adem’e-
Bu ayet-i kerimede, Allah’ın Hz. Adem’i, iki eliyle yarattığından bahsedilmektedir. Biz Kur’an’da mecazı kabul edenler, buradaki iki eli, Allah’ın kudretiyle tefsir ediyor ve elden murat “kudrettir” diyoruz. Bu izahla da Allah’ı, eli olmaktan tenzih ediyoruz.
Peki siz ey İbni Teymiyeciler, siz bu ayeti nasıl anlıyorsunuz? Sizler “Kur’an’da mecaz yoktur.” diyorsunuz. O halde ayetteki iki eli, gerçek manasında anlamak zorundasınız. Bu durumda da, Allah’ın iki elinin olduğunu kabul etmek zorundasınız. Allah, Hz. Adem’i topraktan yarattığını beyan buyurmuş. O halde size göre, -haşa, yüz bin defa haşa- Allah toprağa çömeldi, ve iki eliyle topraktan Hz. Adem’i mi yarattı… Siz, iki eli olan, ve eliyle topraktan insan yapan bir mabuda mı iman ediyorsunuz?.. Kur’an’daki mecazı inkarla, neyi kabul etmek zorunda kaldığınızı gördünüz mü?…
- Örneğimiz, Allah’ın yüzü olduğu ile ilgili ayettir. Bakara suresi 115. ayette şöyle buyrulmuş: وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ Doğu da batı da Allah’ındır. فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا Onun için her nereye dönerseniz فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ Allah’ın yüzü oradadır.
Bu ayet-i kerimede, Allah’ın yüzü olduğundan bahsedilmektedir. Biz Kur’an’da mecazı kabul edenler, buradaki yüzü, Allah’ın rızasıyla tefsir ediyor ve yüzden murat “rızay-ı ilahidir” diyoruz. Bu izahla da Allah’ı, yüzü olmaktan tenzih ediyoruz.
Peki siz ey İbni Teymiyeciler, siz bu ayeti nasıl anlıyorsunuz? Sizler “Kur’an’da mecaz yoktur.” diyorsunuz. O halde ayetteki yüzü, gerçek manasında anlamak zorundasınız. Bu durumda da, Allah’ın yüzünün olduğunu kabul etmek zorundasınız. Ve biz her nereye dönsek o yüz oradaysa, bu durumda Allah’ın yüzünün, dünyayı çevrelemesi ve kuşatması lazım. Ancak bu durumda nereye dönsek, Allah’ın yüzüyle karşılaşırız… Siz, insanlar gibi yüzü olan; ve yüzü, bütün dünyayı çevreleyen bir mabuda mı iman ediyorsunuz?.. Kur’an’daki mecazı inkarla, neyi kabul etmek zorunda kaldığınızı gördünüz mü?…
Kardeşlerim, Kur’an’daki mecazın ve teşbihin varlığını ispat etmek, çok önemli. Çünkü Allah’ın Arş’ta olduğunu iddia edenler, Kur’an’daki mecazı inkar ediyorlar, ve ayetin zahirini hakiki kabul ediyorlar. Biz ilk önce onların, “Kur’an’da mecaz yoktur.” sözünü çürütmeliyiz. Bu sözü çürüttükten sonra da, Allah’ın Arş’a oturmasıyla ilgili teşbihin, manasını izah etmeliyiz. “Kur’an’da mecaz yoktur.” sözünü çürütmeden, Allah’ın Arş’a oturmasındaki teşbihi izah etmek, manasızdır. Çünkü bu durumda bize, “Kur’an’da mecaz yok.” derler, ve izahımızı kabul etmezler. Bu sebeple, Kur’an’daki mecazın örneklerini çoğaltmalıyız; Bu durum netleştikten sonra Allah’ın Arş’a oturmasındaki manayı izah edebiliriz.
Bu sebeple daha çok örnek vermek, ve örnekler üzerinde tahlil yapmak istiyoruz. Uzun dersleri seyretmek zor olduğu için, bu konuya bir sonraki dersimizde devam edeceğiz. Bir sonraki dersimize 4. örnekle başlıycaz. O derste görüşünceye kadar Allah’a emanet olun.
